Viêm khớp là một bệnh lý phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, gây đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, từ đó giảm sút chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về viêm khớp, giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị hiệu quả. Viêm Khớp Là Gì? Tại Sao Lại Mắc Phải? Hiểu một cách đơn giản, viêm khớp là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại một hoặc nhiều khớp trong cơ thể. Khớp là nơi hai hoặc nhiều xương tiếp xúc với nhau, được bao bọc bởi sụn và chứa dịch khớp, giúp cho việc vận động được trơn tru. Khi bị viêm, các mô xung quanh khớp bị tổn thương, gây đau, sưng, cứng khớp và hạn chế vận động. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm khớp, có thể chia thành hai nhóm chính: Nguyên nhân tại khớp: Thoái hóa khớp: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt ở người lớn tuổi. Sụn khớp bị bào mòn do tuổi tác, chấn thương hoặc vận động quá mức, khiến xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây viêm, đau. Viêm sụn khớp: Sụn khớp bị viêm do nhiễm trùng, chấn thương hoặc các bệnh lý tự miễn. Chấn thương khớp: Tai nạn, chơi thể thao hoặc vận động mạnh có thể gây tổn thương trực tiếp đến sụn khớp, dây chằng, gân, dẫn đến viêm khớp. Nguyên nhân ngoài khớp: Rối loạn tự miễn: Hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khớp, gây viêm khớp dạng thấp. Rối loạn chuyển hóa: Gút là một ví dụ điển hình, do sự tích tụ tinh thể axit uric trong khớp, gây viêm, đau. Nhiễm trùng: Vi khuẩn, virus hoặc nấm xâm nhập vào khớp, gây viêm khớp nhiễm khuẩn. Yếu tố di truyền: Nguy cơ mắc một số loại viêm khớp, như viêm khớp dạng thấp, có thể di truyền trong gia đình. Phân Loại Viêm Khớp: Đâu Là Loại Viêm Khớp Bạn Đang Gặp Phải? Có hơn 100 loại viêm khớp khác nhau, nhưng phổ biến nhất là: Viêm xương khớp (OA): Hay còn gọi là thoái hóa khớp, là loại viêm khớp phổ biến nhất, thường gặp ở người lớn tuổi do quá trình lão hóa. Viêm khớp dạng thấp (RA): Là bệnh lý tự miễn, hệ miễn dịch tấn công nhầm vào màng hoạt dịch của khớp, gây viêm, đau và tổn thương khớp. Viêm khớp nhiễm khuẩn: Xảy ra khi vi khuẩn, virus hoặc nấm xâm nhập vào khớp, gây viêm nhiễm. Viêm khớp vảy nến: Thường xảy ra ở người mắc bệnh vảy nến, gây viêm, đau ở các khớp ngón tay, ngón chân. Gút: Do sự tích tụ tinh thể axit uric trong khớp, gây viêm, đau dữ dội. Viêm cột sống dính khớp: Là dạng viêm khớp mãn tính ảnh hưởng đến cột sống, gây đau, cứng và hạn chế vận động. Nhận Biết Dấu Hiệu Cảnh Báo Của Viêm Khớp Triệu chứng của viêm khớp rất đa dạng, tùy thuộc vào loại viêm khớp, mức độ nghiêm trọng và vị trí khớp bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm: Đau khớp: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tăng lên khi vận động, ấn vào khớp hoặc vào buổi sáng. Sưng khớp: Khớp bị viêm sưng to hơn bình thường, có thể kèm theo nóng, đỏ da. Cứng khớp: Khớp khó cử động, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi một thời gian dài. Lạo xạo khi cử động khớp: Âm thanh này xuất hiện do sụn khớp bị bào mòn, xương cọ xát vào nhau. Hạn chế tầm vận động: Khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hằng ngày như đi lại, leo cầu thang, cầm nắm đồ vật. Biến dạng khớp: Trong trường hợp nặng, khớp có thể bị biến dạng, mất chức năng vận động. Các triệu chứng toàn thân: Một số người có thể gặp phải các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân. Chẩn Đoán Viêm Khớp: Không Thể Dựa Vào Triệu Chứng Bên Ngoài Để chẩn đoán chính xác loại viêm khớp và mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ sẽ dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm: Hỏi bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, công việc,... Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khám và đánh giá khả năng vận động của khớp, kiểm tra xem có sưng, nóng, đỏ, đau hay không. Xét nghiệm: Xét nghiệm máu: Phát hiện tình trạng viêm nhiễm, rối loạn tự miễn. Chụp X-quang: Quan sát hình ảnh xương khớp, phát hiện các tổn thương như hẹp khe khớp, gai xương. Chụp MRI, CT: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về xương, sụn, dây chằng, gân và cơ xung quanh khớp. Nội soi khớp: Quan sát trực tiếp bên trong khớp, lấy mẫu dịch khớp để xét nghiệm. Điều Trị Viêm Khớp: Kiểm Soát Triệu Chứng Và Ngăn Ngừa Biến Chứng Mục tiêu của điều trị viêm khớp là: Giảm đau, giảm viêm. Cải thiện chức năng vận động. Chậm quá trình tổn thương khớp. Ngăn ngừa biến chứng. Tùy thuộc vào loại viêm khớp, mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe của từng người mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. 1. Điều trị nội khoa: Thuốc giảm đau, hạ sốt (Paracetamol): Giúp giảm đau, hạ sốt. Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Giảm đau, hạ sốt và chống viêm. Thuốc giảm đau opioid: Dùng trong trường hợp đau nhiều, không đáp ứng với NSAIDs. Thuốc chống viêm corticosteroid: Giảm viêm nhanh chóng, có thể dùng đường uống hoặc tiêm trực tiếp vào khớp. Thuốc điều trị bệnh nền: Như thuốc ức chế miễn dịch trong viêm khớp dạng thấp. 2. Điều trị ngoại khoa: Nội soi khớp: Bác sĩ có thể sửa chữa các tổn thương bên trong khớp bằng dụng cụ nội soi. Thay khớp nhân tạo: Thay thế khớp bị tổn thương bằng khớp nhân tạo. Các phẫu thuật khác: Như phẫu thuật giải phóng gân, phẫu thuật cố định khớp. 3. Vật lý trị liệu: Giảm đau: Sử dụng các liệu pháp nhiệt, điện, sóng ngắn,... Cải thiện tầm vận động: Thực hiện các bài tập kéo giãn, gập duỗi,... Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Tập luyện với tạ, dây đàn hồi,... 4. Điều trị tại nhà: Nghỉ ngơi: Hạn chế vận động mạnh khi khớp đang bị viêm, đau. Chườm nóng/lạnh: Chườm nóng giúp giảm đau, thư giãn cơ, chườm lạnh giúp giảm sưng, viêm. Massage: Massage nhẹ nhàng vùng khớp bị đau giúp thư giãn cơ, giảm đau. Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D, omega-3, chất chống oxy hóa. Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu thừa cân, béo phì. Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Như gậy chống, nẹp khớp, băng chun,... Phòng Ngừa Viêm Khớp: Bảo Vệ Xương Khớp Từ Khi Còn Trẻ Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn bệnh viêm khớp, nhưng bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh bằng cách: Tăng cường các loại cá béo trong khẩu phần ăn: Cá hồi, cá thu, cá sardine,... giàu omega-3, có tác dụng chống viêm, bảo vệ sụn khớp. Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe như đi bộ, bơi lội, yoga,... Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân, béo phì. Tránh chấn thương: Khởi động kỹ trước khi tập luyện, sử dụng dụng cụ bảo hộ khi chơi thể thao. Bổ sung canxi và vitamin D: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung canxi và vitamin D từ thực phẩm hoặc thuốc bổ. Khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý có thể gây viêm khớp. Lời kết: Viêm khớp là một bệnh lý mạn tính, có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ về bệnh, chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời là chìa khóa giúp bạn bảo vệ sức khỏe xương khớp và tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh, trọn vẹn hơn.