Tham vấn: Lương Y Nguyễn Thành Hiếu với gần 40 năm kinh nghiệm về Đông Y trong lĩnh vực sức khỏe hô hấp và phổi, hiện là cố vấn chuyên môn tại Dược Bình Đông. Cảm giác “ớn lạnh” là một hiện tượng phổ biến xảy ra trong đời sống hàng ngày, nhưng đôi khi nó lại là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe hoặc tình trạng tâm lý cần được chú ý. Từ những nguyên nhân thông thường như thời tiết lạnh, căng thẳng, cho đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như sốt rét hay bệnh lý mạn tính, việc hiểu rõ cảm giác ớn lạnh giúp chúng ta chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách khắc phục và phòng ngừa để bạn có thể bảo vệ bản thân và gia đình. 1. Ớn Lạnh Là Gì? Ớn lạnh là cảm giác rùng mình hoặc lạnh buốt xảy ra ở cơ thể, thường đi kèm với cơn run rẩy hoặc cảm giác không thoải mái. Hiện tượng này có thể xuất hiện nhất thời hoặc kéo dài, tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng cơ thể. Cảm giác ớn lạnh thường đi kèm với các triệu chứng như sau: Run rẩy, đặc biệt ở tay chân. Da nổi da gà. Cảm giác lạnh buốt ngay cả khi nhiệt độ không quá thấp. Sự thay đổi trong nhịp thở hoặc nhịp tim khi cơ thể phản ứng với lạnh. Phân biệt ớn lạnh với hạ thân nhiệt Ớn lạnh khác với hạ thân nhiệt. Trong khi hạ thân nhiệt là tình trạng khi nhiệt độ cơ thể giảm xuống dưới mức bình thường (dưới 35°C), ớn lạnh có thể xảy ra ngay cả khi nhiệt độ cơ thể vẫn ổn định. 2. Nguyên Nhân Gây Ra Ớn Lạnh 2.1. Nguyên Nhân Thông Thường Một số nguyên nhân phổ biến gây ra cảm giác ớn lạnh bao gồm: Thời tiết lạnh: Khi nhiệt độ môi trường giảm, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách run rẩy để tạo nhiệt và giữ ấm. Mệt mỏi hoặc thiếu ngủ: Thiếu năng lượng làm giảm khả năng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Căng thẳng hoặc lo âu: Tâm lý căng thẳng có thể kích hoạt phản ứng thần kinh gây cảm giác ớn lạnh. Đói bụng: Khi cơ thể không có đủ năng lượng, bạn có thể cảm thấy lạnh. 2.2. Nguyên Nhân Liên Quan Đến Sức Khỏe Ớn lạnh cũng có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn: Cảm cúm hoặc sốt cao: Khi cơ thể bị nhiễm trùng, hệ miễn dịch phản ứng bằng cách tăng nhiệt độ cơ thể, dẫn đến ớn lạnh. Sốt rét: Bệnh này gây ra các cơn ớn lạnh dữ dội, thường lặp lại theo chu kỳ. Thiếu máu: Sự thiếu hụt hồng cầu làm giảm lượng oxy cung cấp cho các cơ quan, gây cảm giác lạnh. Rối loạn tuyến giáp: Tuyến giáp hoạt động kém khiến cơ thể khó duy trì nhiệt độ ổn định. Hạ đường huyết: Mức đường huyết thấp có thể gây run rẩy và ớn lạnh. 2.3. Nguyên Nhân Tâm Lý Cảm giác ớn lạnh có thể xuất phát từ yếu tố tâm lý, chẳng hạn như: Sợ hãi hoặc căng thẳng: Những cảm xúc này kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, gây nổi da gà và cảm giác lạnh. Ám ảnh hoặc rối loạn lo âu: Các tình trạng tâm lý này có thể làm tăng cảm giác ớn lạnh, đặc biệt trong những tình huống căng thẳng. 3. Triệu Chứng Kèm Theo Khi Bị Ớn Lạnh Ớn lạnh thường đi kèm với một số triệu chứng khác, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, bao gồm: Sốt: Thường là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc bệnh lý. Mệt mỏi: Cơ thể cảm thấy kiệt sức hoặc không có năng lượng. Đổ mồ hôi: Có thể xảy ra khi cơ thể cố gắng điều chỉnh nhiệt độ. Đau nhức cơ thể: Thường xuất hiện khi cảm cúm hoặc căng thẳng gây ra. Run rẩy không kiểm soát: Triệu chứng này phổ biến khi cơ thể bị hạ thân nhiệt hoặc sốt rét. Khi nào nên đi khám bác sĩ? Nếu bạn gặp các triệu chứng sau đây, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được kiểm tra: Ớn lạnh kéo dài hơn 24 giờ mà không rõ nguyên nhân. Đi kèm với sốt cao (trên 39°C). Đau nhức dữ dội hoặc khó thở. Cảm giác yếu mệt hoặc chóng mặt không rõ lý do. 4. Cách Khắc Phục Cảm Giác Ớn Lạnh 4.1. Phương Pháp Tại Nhà Nếu cảm giác ớn lạnh không liên quan đến bệnh lý nghiêm trọng, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau: Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo ấm, sử dụng chăn hoặc máy sưởi để giữ nhiệt độ cơ thể ổn định. Uống nước ấm: Các loại trà gừng, trà bạc hà hoặc nước lọc ấm có thể giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn. Bổ sung dinh dưỡng: Ăn các thực phẩm giàu năng lượng như cháo, súp hoặc thực phẩm chứa nhiều protein. Thư giãn: Thực hiện các bài tập thở hoặc yoga để giảm căng thẳng và giúp cơ thể điều chỉnh lại nhiệt độ. 4.2. Điều Trị Y Tế Khi nguyên nhân ớn lạnh liên quan đến bệnh lý, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị như: Thuốc kháng sinh hoặc kháng viêm: Được sử dụng trong trường hợp nhiễm trùng. Bổ sung sắt: Nếu ớn lạnh do thiếu máu, bạn có thể cần bổ sung sắt qua thực phẩm hoặc thuốc. Điều trị tuyến giáp: Sử dụng thuốc điều trị hoặc liệu pháp hormone để cân bằng hoạt động tuyến giáp. Điều chỉnh đường huyết: Với bệnh nhân tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết đóng vai trò quan trọng để giảm ớn lạnh. 5. Cách Phòng Ngừa Cảm Giác Ớn Lạnh Cảm giác ớn lạnh có thể được ngăn ngừa hiệu quả thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh và theo dõi sức khỏe định kỳ. Những thói quen tốt không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn tăng cường khả năng chống chịu trước các yếu tố môi trường hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Dưới đây là hai nhóm giải pháp chính bạn nên áp dụng: 5.1. Thói Quen Sống Lành Mạnh Để giảm thiểu nguy cơ bị ớn lạnh, việc xây dựng những thói quen sống khoa học là điều cần thiết. Một số gợi ý bao gồm: Giữ ấm cơ thể: Đảm bảo mặc đủ ấm, đặc biệt khi bước vào mùa đông hoặc khi nhiệt độ môi trường giảm thấp. Tăng cường hệ miễn dịch: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, kẽm, và protein để cơ thể có sức đề kháng tốt hơn. Uống đủ nước: Duy trì lượng nước cần thiết mỗi ngày để hỗ trợ các hoạt động trao đổi chất và giữ nhiệt độ cơ thể ổn định. Tập thể dục thường xuyên: Thói quen vận động đều đặn không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn cải thiện khả năng điều chỉnh nhiệt độ. Quản lý căng thẳng: Thực hành các bài tập thư giãn như thiền, yoga hoặc hít thở sâu giúp giảm căng thẳng và ngăn ngừa các phản ứng tâm lý gây ớn lạnh. 5.2. Theo Dõi Sức Khỏe Định Kỳ Ngoài những thói quen lành mạnh, việc khám sức khỏe định kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến cảm giác ớn lạnh. Bạn nên lưu ý các hành động sau: Khám sức khỏe định kỳ: Đặt lịch kiểm tra sức khỏe ít nhất 1–2 lần mỗi năm để phát hiện sớm các vấn đề như thiếu máu, rối loạn tuyến giáp hoặc các bệnh lý khác. Theo dõi bệnh lý cá nhân: Nếu bạn có tiền sử bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc bệnh tuyến giáp, hãy đảm bảo tuân thủ phác đồ điều trị và theo dõi thường xuyên. Tiêm phòng cúm: Đặc biệt trong mùa lạnh, việc tiêm vắc-xin cúm hàng năm giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh và các triệu chứng liên quan như sốt, ớn lạnh. Tư vấn y tế: Nếu bạn thường xuyên gặp cảm giác ớn lạnh không rõ nguyên nhân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời 6. Tổng Kết Cảm giác ớn lạnh là một phản ứng tự nhiên của cơ thể trước những thay đổi về môi trường hoặc tình trạng sức khỏe. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng, bạn cần chú ý và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, và cách khắc phục không chỉ giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn phòng ngừa được các bệnh lý nguy hiểm. Đừng quên chăm sóc bản thân thật tốt để giữ gìn sức khỏe và luôn cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và cần thiết về tình trạng ớn lạnh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc liên hệ với chuyên gia y tế để được tư vấn thêm.